1 yorum

25 Eylül 2008 Perşembe

Avrupa Bilim Eğlence Gecesi - 26 Eylül Cuma


Ülkemizde üçüncüsü düzenlenen Avrupa Birliğindeki ülkelerle eş zamanlı olarak yapılan Bilim ve Eğlence gecesine 26 Eylül 2008 cuma günü İstanbul Teknik Üniversitesi Taşkışla Kampüsüne ve İzmir KültürPark'a davetlisiniz.

Bilimin hiç de öyle korkulur bir şey olmadığını çeşitli eğlenceli yöntemlerle gösterileceği, bilim insanlarıyla halkın aynı platformda aynı dille konuşacağı bir etkinlik Bilim Eğlence gecesi. Bu geceye toplumun her kesiminde herkesin katılabilecek olup, katılım tamamıyle ÜCRETSİZDİR!

Katılım öncesi etkinliğin internet sitesinde belirtilen yerlerden veya çevrimiçi olarak(sadece İstanbul etkinliğinde geçerlidir) davetiye almanız yeterli.

Ben de Türkiye Astronomi Derneği Standın'da görev alıyor olacağım, etkinliğe katılırsanız uğramayı ihmal etmeyin ;)

Ayrıntılı bilgi için etkinliğin web sitesini ziyaret edebilirsiniz!

0
yorum

12 Eylül 2008 Cuma

Podcast Turu - Ağustos/Eylül

Takip ettiğim internet yayınlarının(podcast) Ağustos ve Eylül aylarından bir çok ilginç konuya ev sahipliği yapıyor. Bunları sizinle paylaşmak istiyorum. Podcastler, mp3 çalarınızla yolculuk sırasında ya da dinlenirken uzanıp dinleyebileceğiniz, uzunlukları 50dk'yı geçmeyen ses kayıtlarından oluşuyor. Haftalık ya da aylık yayınlanan bu podcastler her sayısında bir konuya ve konuyla ilgili yetkin kişilerin röportajlarına yer veriyor.

  • Önereceğim ilk podcast Manchester Üniverstesi'nin 15 günlük hazırladığı Jodcast. Ağustos'ta Güneş tutulması ve Uzaydan Sesler konulu iki podcast ve Eylül ayında yeni yayınlanan, Teleskop projeleri ve güncel haberler üzerine yayınlanan podcaste erişmek için tıklayınız.
  • Scientific American dergisinin haftalık Science Talk yayınında bu hafta nobelli fizikçi Frank Wilzcek ile LHC hakkında konuşuluyor. Erişmek için tıklayınız.
  • AstronomyCast'in geçtiğimiz haftalarda temel kuvvetler üzerine çok güzel podcastleri yayınlandı. Elektromanyetik kuvvet , Kütle Çekimsel Kuvvet , Güçlü ve Zayıf Nükleer Kuvvetler konusundaki bu yayınları kaçırmamanızı tavsiye ederim.
  • Haftalık StarStuff'ın 10 Eylül podcastinde karadelikler hakkında tartışma ve bilgiler yer alıyor. Erişmek içn tıklayınız(mp3).
  • Planetary Radio'un bu haftaki yayınında Alexis Livanos çeşitli uzay görevleri ve özellikle James Webb teleskobu hakkında bilgiler veriyor. Bir çok konuya değinilen yayına erişmek için tıklayınız.
  • SETI Enstitusu'nun resmi podcast yayını olan "Are We Alone"'un 11 Ağustos sayısında Mars'taki yaşam araştırmaları üzerine bir kaç derin düşünce işleniyor. Göz atmanızı tavsiye ederim.(mp3)
  • BBC kanalında ünlü astronom Patrick Moore'un yıllardır sunduğu Sky at Night programında Ağustos ayında "Large Binocular Telescope" konuşuluyor. Kaçırmamanız gereken bir program.
  • Son olarak bilimsel ve sorgulayıcı düşüncenin vurgulandığı haftalık Scepticallity podcastinde ünlü sihirbaz James Randi'nin sihirin doğruları göstermekte nasıl etkili olabileceğini anlattığı konferans kaydı için tıklayınız.
0
yorum

Carnival of Space #70 ve Haber Turu

Uzun süredir Uzay Karnavalını blog üzerinden haber vermeyi aksatıyordum, 70. karnaval ile devam edelim. Uzay görevleri ile ilgili bir çok blog yazısının bulunduğu bu karnavala göz atmak için Orbital Hub'a uğramanızı tavsiye ederim.

Carnival of Space #70


En çok beğendiğim ve ilgimi çeken yazılar arasında :
  • Astronomy at the CCSSC blogunda Hubble'a 10 Ekim'de yapılacak servis görevini konu alan "Hope for Hubble" yazısı
  • Geçen günlerde astronomi çevrelerinde yayılan bir fısıltıda PAMELA dedektörünün galaksimizin merkezindeki pozitron bolluğundan yola çıkarak karanlık madde konusunda doğrudan kanıt sağladığı duyulmuştu. Starts with a Bang blogunda Ethan konuyu açıklayan "Rumors About Dark Matter" yazısı
  • Bad Astronomy blogunda Phil Plait'in ilginç bilgilerle dolu "Dünya hakkında bilmediğiniz 10 şey" yazısı
  • Cosmic Ray blogundaki Dünya'dan 10 ışık yılı uzaklıktaki Epsilon Eridani etrafındaki Jupiter gezegeni benzeri gezegen ve uydularında yaşam olasılıklarını konu alan yazı
Ayrı bir başlıkta yazmaktansa konuyla bütünlüğü açısından son bir kaç gündür çeşitli haber kanallarında gözüme takılan ilginç haberleri sizinle paylaşmak istiyorum:
  • Mart ayında gözlenen ve parlaklığı 5.3 kadire kadar yükselmiş olan gama ışını patlaması GRB 080319b'nin tam olarak Dünya'ya yönelmiş bir patlama olduğu açıklandı. Konu ile ilgili açıklama için tıklayınız.
  • Chandra X-Işını Gözlem evinin geçen günlerde yayınladığı Abel 1689 galaksi kümesine ait görüntüler için tıklayınız.
  • LHC'de oluşması beklenen karadeliklerle ilgili güzel hesaplamaların olduğu bir en kötü senerya yazısı Starts With a Bang blogunda yaınlandı. Erişmek için tıklayınız.
  • Galaksimizdeki en vahşi tabiata sahip yıldızlarından olan Eta Carina'ya dair yeni haberler yayınlandı. İncelemek için tıklayınız.
  • New Scientist tarafından yayınlanan makalede karanlık madde adayları tartışılıyor, incelemek için tıklayınız.
  • Karadeliklerin ne kadar büyüyebileceklerini merak ediyorsanız New Scientist'in bu makalesine göz atmalısınız. Erişmek için tıklayınız.
  • Gezegenimsi bulutsu oluşumlarının altındaki fiziksel süreçleri anlatan ScienDaily'deki makaleye erişmek için tıklayınız.
0
yorum

11 Eylül 2008 Perşembe

LHC çalışmaya başladı!

Yıllardır bilim namına herhangi bir yayın yapmamış medya kanallarında bile günlerdir konuşulan, kıyamet senaryoları üretilen, Dünya'yı yok edeceğine inanılan deney herhangi bir "karadelik vakası" olmadan sonunda başladı.. LHC'yi yukarıdaki cümledeki gibi tasvir etmemiş olmayı dilerdim fakat popüler kültür, insanlığın bilim alanındaki en büyük keşif deneyini ancak böyle değerlendirebildi! Evreni anlayışımızda büyük çığırlar açacak LHC deneyini bir kıyamet deneyi olarak tercüme eden toplum bir Ortaçağ kafası ile gerek CERN'e gerekse de bilimadamlarına saldırıyor. Bunlar arasında deneyi yapan bilimadamlarının ölüm tehtidleri alması ise akıl alır bir durum değil. Bütün bunlar insanlığa inancımın daha da azalmasına sebep oluyor..

Bütün bu saçma sapan olaylara rağmen, bilimadamları dün TSİ 10:00 gibi ilk proton demetini hızlandırıcıya başarıyla saldılar. Başlangıç olarak 0.45 TeV(Tera electron Volt) enerji ile hızlandırıcının 27 kilometrelik tünelinde ışık hızının 99.9998% 'i hızda dolandırılan proton demeti ilerleyen haftalarda enerjisi yükseltilip birbiriyle çarpıştırılmaya başlanacak. Bu yıl sonunda 5TeV enerji düzeyine çıkması beklenen hızlandırıcı, tasarlandığı 7TeV enerji seviyesine ise önümüzdeki ilk baharda ulaşacak.

LHC tünelinde belirli aralıklarla proton demetlerini yönlendirmek için kullanılan kolimatörler (collimater)bulunuyor. Bilim adamları protonların tam olarak yönlendirildiklerine emin olduklarında bu kolimatörleri teker teker açtılar. Dün yapılan çalışmalarda protonlar beklenenden çok daha rahat bir şekilde 55 dakikada tam olarak yönlendirilebildiler.

CMS ve ATLAS deneyindeki bilimadamları dedektörün yakınındaki kolimatörlere çarpan protonların oluşturdukları parçacık izlerini gözlediler.

Tünel içinde ilerleyen protonlar kolimatör adı verilen aletlere çarparak parçacık kalıntıları oluşturdular. (Kaynak CERN)

Deneyin ilk günü tamamıyla sorunsuz geçmedi tabiki. Akşam saatlerinden LHC'yi 1.3 kelvin sıcaklığa soğutan kriyojenik sistemin bir kısmında problem çıktı. Tüneldeki süperiletken mıknatısların çalışması için bu dereceye kadar soğutulmaları gerekiyor. Fizikçiler probleme hemen müdehale ederek çözdüler ve testlerin çizelgedeki gibi ilerlemesini sağladılar.

Beklenenin aksine deney bir iki hafta içerisinde beklenen sonuçları vermeyecek. Karşılıklı çarpıştırmalar gerekli enerji seviyelerinde yapıldıktan sonra yapılacak detaylı analizler sonucu ancak elle tutulur sonuçlara ulaşacağız. Bunun içinde en az bir yıl kadar beklememiz gerekiyor..

CERN Basın açıklaması
6
yorum

4 Eylül 2008 Perşembe

Galaksimizin Merkezindeki Karadeliğe Yakın Bakış

Astronomlar Samanyolu galaksimizin merkezindeki dev karadeliğin şu ana kadar yapılan gözlemlerde elde edilen en yüksek çözünürlüklü görünütüsünü elde ettiler. Radyo teleskoplarla 1.3mm dalga boyunda yapılan gözlemlerde 37mikro-açı saniyesi çözünürlüğe ulaşıldı. Bunun anlamı Dünya'dan Ay yüzeyindeki(240 000 mil uzaklıkta) bir beyzbol topunu görebilecek güçte bir çözünürlük...

Uzun süredir yapılan araştırmalarda Smanyolu'nun merkezinde Güneş'in kütlesinin 4 milyon katı büyüklükte Sagittarius(Sgr) A* olarak adlandırılan karadelik olduğu ortaya çıkmıştı.(Araştırmalarla ilgili yazdığım eski bir yazıya erişmek için tıklayınız) Astronomlar VLBI(Very Large Base Interferometry) tekniği ile Hawaii, Arizona ve California'daki üç radyo teleskobu birlikte kullanarak çanağının büyüklüğü 2800m olan bir sanal teleskop yaratmış oldular. Bu teknikte birbirinden ayrı bir çok teleskop birleştirilip ışık dalgalarının yapıcı ve yıkıcı girişim özelliklerinden yararlanılıyor. Teleskopların konumlanışına ve ışığın geliş yönüne göre oluşan yıkıcı veya yapıcı girişim analiz ediliyor. Sistemin performansı teleskopların büyüklüklerine ve birbirlerinden uzaklıklarına bağlıdır.

Bilgisayar sümulasyonu ile elde edilmiş bu görüntüde olay ufku siyah bir küre olarka gösterilmiş karadelik ve etrafında dönen gaz diskleri gösteriliyor. Karadeliğin kutuplarından ise ışık hızına yakın püskürtülen madde jetleri görülüyor.(Kaynak Harvard Smithsonian CfA)

Sgr A*'nın 1.3mm ışıması daha uzun dalga boylu ışımalara göre merkezden daha kolay kaçabilmektedir. Uzun dalga boylu ışınlar yıldızlar arası maddeden saçılma dolayısıyla geçemezler. Bu saçılma sisin sokak lambaları etrafında yaptığı ışığı bulanıklaştırma ve donukalştırma etkisine benzer. VLBI normal olarak 3.5 mm ve daha büyük dalga boyları üzerinde çalışabiliyorken, araştırmacılar geliştirdikleri teknik ve enstrumanlar sayesinde daha düşük dalga boylarında detaylı araştırma yapma olanağı buldular.

MIT'den Sheperd Doeleman'ın başında bulunduğu araştırma ekibi 37 mikro açı saniyesi çözünürlüğe ulaşabildiklerini açıkladılar. Bu çözünürlük galaksi merkezinde Güneş-Dünya arasındaki mesafenin üçte biri olan yaklaşık 30 milyon mile denk geliyor. Üç teleskop yardımıyla astronomlar ışınım yapan bölgeyi ancak beli belirsiz gözleyebildiklerini söylüyorlar. İleri araştırmalar tam olarak ne gördüklerini açıklığa kavuşturacak : kardelik etrafında parlayan bir hale mi, ya da etrafında dönen bir "sıcak bölge" mi, yoksa bir madde jeti mi? En azından yapılan detaylı araştırma Schwarzschild yarıçapı 10 milyon mil olan karadeliğin kendi büyükülüğü boyutlarına kadar inceleme fırsatı vermiş bulunuyor.

Araştırmalar karadeliklerin yakınında uzay ve zamanın yapısının anlaşılması ve Einstein'ın genel görelilik kuramının testi açısından büyük önem taşıyor.

2006 yılında Harvard Üniversitesi'nden Loeb ve meslektaşı Avery Broderick galaksi merkezindeki karadeliğin gölgesi ya da silüetini, ayrıca karadeliğin içerisine maddeleri çektiği bölgede oluşabilecek olası "sıcak bölgeleri" ultra-yüksek çözünürlüklü görüntüleme teknikleri ile nasıl görüntülenebileceğini araştırmışlardı. Gelen bu sonuçlarla teorilerileri üzerinde analizler yapmak için hazırlar.

Bilgisayar simulasyonundan elde edilmiş bu görüntü karadelik etrafında dönen "sıcak bölge"(hot spot) gaz bulutunun yüksek çözünürlükte nasıl görüneceğini gösteriyor. Karadeliğin yüksek çekim gücü yakında parlayan gazın görünüşünü çarpıtıyor ve bir siluete benzemesine neden oluyor. Yeşil çizgiler çekim nedeniyle bozulmuş olan koordinasyon çizgileri. Görüntü karadeliğin disk düzleminin 30 derece üstünden alınmıştır.(Kaynak Harvard Smithsonian CfA)

Araştırmacılar ilerde sistemede daha çok teleskop ekleyerek daha detaylı görüntüler almayı planlıyorlar. Bundan sonraki hedefleri 0.85mm. Fakat bunun önünde enstrümanların zorlanması ve her gözlem bölgesinde mükemmel hava koşullarının elde edilmesi gibi zorluklar bulunuyor.

Haber Harvard Smithsonian CfA Basın Duyurusundan derlenmiştir.
0
yorum

"Büyük sorular" sorabilmek ve Paul Davies

Bugün Backreaction blogundan haber aldığım Canada Perimeter Teorik Fizik Enstutusunde(PI) düzenlenen "A Debate in Cosmology -Multiverse" konferansında benim favori yazarlarımdan olan Paul Davies konuşma yapacaktı. PI'da düzenlenen konferansların arşivlenmiş videolarından (PIRSA) konuşmasını izledim ve tekrar hayran kaldım. Birleştirilmiş bütün herşeyin teorisi yani esas bir fizik teorisi ve çoklu evren modelleri konusunda ilginç argüman ve örneklerle desteklenmiş bir sunumdu. İzlemenizi öneririm. İlgili sunum için tıklayınız.

Konuyla ilgili olarak biraz Paul Davies'den bahsetmek gerekirse.. Başlıkta belirttiğim ve kendisinin de sık sık söylediği gibi "büyük sorular "soran ve cevaplarını arayan bir fizikçi/kozmolog kendisi. Evrenin başlangıcı, zamanın gerçek doğası, evrenin altında yatan temel fizik kurallarının neden bu şekilde olduğu, bizim evrenimizin nasıl canlı varlıklara ev sahibi olabilecek şekilde "kurgulandığı", bilim ve dinin karşılıklı konumlanışları kitaplarında bahsettiği konular arasında. 25'e yakın yayınladığı kitaplar arasında en önde gelenleri :
  • The Mind of God
  • The Cosmic Blueprint
  • About Time
  • The Goldilocks Enigma : Why Our Universe is Just Right for Life
sayılabilir.(Kitapların çoğunu İstanbul'da büyük kitapçılarda bulabilirsiniz) Paul Davies bunun yanında Arizona Eyalet Üniversitesinde "büyük sorular" üzerinde araştırmalar yapılan BEYOND Enstitüsünün de kurucusu. Lawrance Krauss, Leonard Suskind, Richard Dawkins gibi alanının duayenlerinin desteklediği bu kuruluş çeşitli etkinlikler ve seminerler düzenliyor. Siteden detaylı bilgi alabilirsiniz.

Paul Davies'in çalışmalarına web sitesinden erişebilirsiniz.

Ayrıca SETI Enstitüsünün haftalık podcast yayını olan "Are We Alone"'da Paul Davies'in konuk olduğu programa da "büyük sorulardan" kastımın ne olduğunu anlamak için göz atabilirsiniz. İlgili podcast için tıklayınız(Extreme Physics - mp3).
0
yorum

1 Eylül 2008 Pazartesi

LHC'yi bir de böyle dinleyin!

Büyük parçacık fiziği deneyine 10 gün kala internette, CERN'de basın departmanında çalışmış olan Kate McAlpine'in konuyla ilgili rap şarkısı dolaşıyor. Youtube'da şimdiden 400 000'in üzerinde tıklanan şarkı deney ve modern fizik hakkında bir çok konuyu içinde bulunduruyor. Mutlaka dinlemenizi tavsiye ederim..



Konuya hala yabancı olanlar için Physicsworld'de yayınlanmış olan detaylı makaleyi incelemelerini öneririm.

Paylaş!

 

Copyright © 2010 Gök Günce | Blogger Templates by Splashy Templates | Free PSD Design by Amuki