7 Ağustos 2009 Cuma

Kepler'den Haber Var!

Dünya'nın evrenin merkezinde ve dolayısıyla çok özel bir konumda olduğu iddiası yüzlerce yıl insanlığın egosunu tatmin etmişti; taa ki Galileo teleskobunu gökyüzüne çevirip Dünya'nın kendisinden daha büyük bir sistemin sıradan bir parçası olduğunu gösterene kadar... Böylelikle insanoğlunun vizyonu kendi Güneş Sisteminin dışına açılmış olsa da 1900'lü yıllara kadar bütün evrenin kendi galaksimiz olduğu düşünülüyordu. Edwin Hubble'ın gözlemleriyle başlayan süreç sonucunda artık biliyoruz ki evrende kendi galaksimiz gibi milyarlarca galaksi var ve büyük ölçekte hiçbirinin kendine özel bir konumu yok. Bu mantığın daha ileri götürülmüşü ise gezegenimiz Dünya gibi başka gezegenlerin hatta bunların üzerinde gelişmiş olası yaşam formlarının olabileceği. Yani bizim Güneş'imiz gibi bir yıldız çevresinde dönen Dünya benzeri gezegenler... Mart ayında fırlatılan Kepler uzay teleskobu uzayın derinliklerinde bu gezegenlerin izlerini arıyor. Yeni yayınlanan habere göre ise gözlemlerinde doğru yolda olduğu belirtiliyor.

Güneş Sistemi dışı gezegen(öte-gezegen) keşifleri 90'lı yıllardan itibaren hızla artarak günümüzde keşfedilen gezegen sayısı 350'ye ulaştı. Bulutsu.org'un büyük emekle hayata geçirdiği Gezegen Avı sitesine göre bugün itibariyle 300 yıldız etrafında 357 öte-gezegen bulundu ve her geçen gün bir yenisi daha listeye ekleniyor.

Şu ana kadar bulunan gezegenlerin çoğu dev Jupiter'ler olarak tabir edilen büyük gaz devleri çünkü kullanılan metodlarla uzmanların Dünya'daki teleskoplar ve uzaydaki Carrot uydusuyla alabilecekleri en detaylı ölçümler ancak buna el veriyor. Bu öte-gezegenleri keşfetmek için ev sahibi yıldızı uzun süreler gözleyen uzmanlar gezegenin yıldızın önünden geçişi sırasında örttüğü yüzeyle orantılı olarak ışığındaki azalmayı hesaplıyorlar. Onlarca ışık yılı öteden böyle bir örtünmeyi tespit etmek gerçekten muhteşem birşey!

Güneş sistemi dışı gezegenleri keşfetme yöntemlerinden biri gezegenin yıldızını örterken alınan ışık eğrisi (Kaynak : Gezegen Avı)

Gönderilen Kepler uydusu gökyüzünde Kuğu ve Lir takım yıldızları bölgesinde çok küçük bir bölgeyi yaklaşık üç yıl boyunca tarayacak ve Dünya benzeri gezegenleri keşfetmeye çalışacak. Aldığı ilk 10 günlük verilerin bu hafta Science dergisinde yayınlanmasıyla Kepler'in önümüzdeki günlerde bir Dünya benzeri öte-gezegen keşfini duyurma yolunda olduğu belirtildi. Bu sonuca nasıl ulaşıldı diye soruyorsanız, şöyle ifade edelim: Çevresinde bir öte-gezegen olduğu bilinen bir HAT-P-7 adlı yıldız Kepler tarafından gözlenerek aşağıda gösterilen sistemin parlaklığının zamana göre değişim grafiği(ışık eğirisi) oluşturuldu.

Üstteki grafik Dünya'dan yapılan gözlemlerle oluşturulan ışık eğirisi, alttaki ise Kepler'İn elde ettiği eğri. Alttaki eğrideki noktaların grafiğin tam üzerine oturması ölçümün keskinliğinin bir göstergesi.(Kaynak : NASA)

Bu eğrideki çukur tam gezegen geçişi sırasında yıldızın parlaklığındaki azalmayı gösteriyor. Buradan yola çıkarak gökbilimciler gezegen ve yörüngesi ile ilgili bir çok bilgi edinebiliyorlar. Örneğin bu gezegenin büyüklüğünün Jupiter'in yaklaşık 1.5 katı olduğu tahmin ediliyor. Yeni yapılan açıklamada da "Örtünmenin sistematik hata düzeltmesi yapılmadan tespit edilebilmiş olması Kepler'in Dünya büyüklüğündeki gezegenleri keşfedebilecek çalışma seviyesine ulaştığını gösteriyor" deniyor. Yani çok yakında yeni Dünya'lardan haber almaya başlayacağız! Yakın dediysem daha en az iki yıllık bir süre daha var - biraz daha sabretmemiz gerekecek...

Haberle ilgili detayları eminim yakın zamanda Ümit Fuat Özyar'ın Astronomi Diyarı'nda ve Gezegen Avı'nda göreceğiz. Bu kaynakları da favori bağlantılarınıza eklemeyi unutmayın!

GÜNCELLEME:
Astronomi Diyarındaki yazıya ulaşmak için tıklayınız.
Gezegen Avı sitesindeki yazıya ulaşmak için tıklayınız.

0 yorum:

Paylaş!

 

Copyright © 2010 Gök Günce | Blogger Templates by Splashy Templates | Free PSD Design by Amuki