Gökyüzü Bülteni CERN Özel sayısı yayında!

Türk Astronomi Derneği olarak iki ayda bir yayınladığımız Gökyüzü Bülteni'nin yeni sayısı bugün yayında! Bu sayıda benim de dahil olduğum Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi CERN'deki karanlık madde/karanlık enerji deneyi CAST'ı detaylı bir şekilde inceliyoruz.

Geçen yaz tez çalışmam için CERN'de geçirdiğim zamanı fırsat bilerek içinde yer aldığım deneye dair detaylı bir inceleme kaleme alıp, danışmanlarım ve aynı zamanda deneyin yürütücüleri olan K. Zioutas ve G. Cantatore ile birer röportaj yapmıştım. Türkiye'ye döndükten sonra planımız CERN sayısını Eylül-Ekim sayısı olarak yayınlamaktı fakat aynı sırada Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) projesinin bültende işlenmesi gündeme gelince, planlar bir sonraki sayıya kaldı. Yıl sonu koşturmaları, üniversitelerde dönem sonu işleri derken bu sayıyı ancak bugün yayınlayabildik. Geçen yaz CERN'de hazırlıklarını yaptığım sayıyı bu sefer de yeniden ben CERN'deyken yayınlamış olduk. Bu gelişim için biraz daha büyük hedefler koydum kendime, ilerleyen zamanlarda yine buradan paylaşırım.

CAST deneyi hakkında blogda bir süredir düzenli haberler ve yazılar paylaşıyorum; bültendeki yazılar bu yazılardaki teknik konuları bir nebze daha açıklığa kavuşturacak yazılar olacak.

Bülteni Türk Astronomi Derneği sitesinden (http://www.tad.org.tr/e-bulten) çevrimiçi olarak okuyabilir ya da PDF (5MB) olarak indirebilirsiniz. Ayrıca bu sayfada bültenin tüm geçmiş sayılarına da ulaşabilirsiniz. Derginin yayınlandığı zaman e-posta duyurusu almak istiyorsanız sayfadaki formu doldurmanız yeterli!

Keyifli okumalar!

Gökyüzü Bülteni Eylül-Ekim 2016 sayısı ile yayında!

Gökyüzü Bülteni Eylül-Ekim 2016 sayısı ile yayında! Bu sayıyı bir takım gecikmeler nedeniyle ancak Kasım ayına yetiştirebilmiş olsak da içerik olarak yine diğer eski sayılar gibi fazlasıyla içimize sinen bir sayı oldu diyebilirim.

Bu ay kapak konumuzda Türkiye'nin en büyük astronomi projesi olmaya aday Doğu Anadolu Gözlemevi'ni işliyoruz. Özellikle yenilikçi optik düzeneği ile kırmızı ötesi dalga boyunda yeni bir gözlem penceresi açacak olan DAG Teleskobu Türkiye'de astronomi araştırmalarının geleceğini epey belirleyecek gibi duruyor. Bülten'de proje yürütücülerinden Doç. Dr. Cahit Yeşilyaprak ve Yard. Doç. Dr. Sinan Aliş'in detaylı yazıları ile yine Cahit Bey ile yaptığımız kapsamlı röportaj yer alıyor.

Gökyüzü Bülteni editorya ekibimizin altında bir yılını dolduralı epey oluyor. Yeni yılımıza bülteni sonunda basılı olarak elimizde tutarak girdik; son iki sayıdır gönüllü bir okuyucumuzun maddi desteği ile basıp, ilan veren Nuranoğlu A.Ş ve Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi desteği ile astronomi ile ilgili üniversite ve kurumlara dağıtımını yapmaya başladık. Bu sayımız da bir hafta içinde elimize geçip dağıtıma başlayacağız. Geçen sayılardan farklı olarak bu seferki dağıtım planımızı kurumlardan çok, meraklı okuyucularımıza ulaşmak yönünde değiştirmeyi planlıyoruz. Bunun için de İstanbul ve Ankara'da belli başlı kitabevlerine belirli sayıda bülten bırakmayı planlıyoruz önümüzdeki günlerde. Hangi kitabevleri olacağını belirleme aşamasındayız, ilerleyen günlerde Gökyüzü Bülteni'nin sosyal medya sayfalarından duyurusunu yapacağız.

Ülke-üniversite gündemine rağmen çalışmayı sürdürmeyi başarıp, birçok zorluğa rağmen çıkarmak için uğraştığımız Bülteni etrafınızda, sosyal medyada duyurarak bize destek olabilirsiniz.

Bültene aşağıdaki adreslerden ulaşabilirsiniz:

Bülteni çevrim içi okumak için: http://bit.ly/gokyuzu_eylul_ekim
Bülteni PDF (5 MB) olarak indirmek için: http://www.tad.org.tr/e-bulten

Gökyüzü Bülteni Temmuz-Ağustos'16 Sayısı Yayında!

Editör ekibi olarak bir yılı devirdiğimiz Türk Astronomi Derneği'nin iki aylık yayını Gökyüzü Bülteni bu ay 'Kozmik Mikroldalga Fon Işınımı' kapak konusu ile yayında! Geçen sayı işlediğimiz Karadelikler konusunun ardından bizaz kendimizi zorlayarak astrofizik ve kozmolojide anlaması oldukça zor, anlatması ise bir o kadar daha zor olan bir konu belirledik kendimize. Bu sayıda yer verdiğimiz üç yazı ile de konuya tarihsel bir perspektiften, konunun temellerine, oradan da konuyla ilgili çalışan bir araştırmacı ile yaptığımız röportajla etraflıca incelemiş olduk.

Bu sayı da geçen sayı gibi belirli bir sayıda basılacak ve Türkiye'de astronomi ile ilişkili ünivesite bölümleri ve gözlemevlerine gönerilecek. Ayrıca Eylül ayının başında Erzurum'da gerçekleştirilecek Ulusal Astronomi Kongresi'nde de her bir katılımcıya birer tane verilecek. 

Geçen ayki deneyimimizden sonra gördük ki basılı bir yayını elinizde tutmak gerçekten çok farklı bir hismiş. Baskı destekçimizin sayesinde oldukça kaliteli bir şekilde bastığımız dergiyi kime verdiysek baskı, tasarım ve içeriğine dair oldukça güzel geri dönüşler aldık. Yeni sayıyı da sabırsızlıkla bekliyoruz.

Dergiyi ISSUU üzerinden çevrimiçi okumak için: https://issuu.com/tadgokyuzu/docs/gokyuzu_temmuz_agustos_2016_sayi67.

Dergiyi PDF olarak indirmek ve tüm eski sayılara erişmek için: http://www.tad.org.tr/e-bulten

Gökyüzü Mayıs-Haziran'16 sayısı ile baskıda!

Türk Astronomi Derneği iki aylık bülteni Gökyüzü son sayısıyla yayında! Mayıs-Haziran için bir ay önce hazırladığımız bülteni ay sonuna ancak yayınlayabildik çünkü şu sıralar güzel koşuşturmalar içindeyiz: Bülteni basmaya hazırlanıyoruz! Ekibimizle tam bir yıl önce devraldığımız bülteni bir yılda getirdiğimiz noktanın daha da ilerisine taşımak ve daha fazla kişiye ulaşmak için bülteni  sınırlı sayıda da olsa basma kararı verdik. Astronomi ve bilim meraklısı bir destetekçimizin sponsorluğunda ve bu sayıyla başladığımız ilan verenlerimizin katkısı ile Mayıs-Haziran sayımızla baskıya geçiyoruz.

Geçmiş yıllarda Gökyüzü'nün basıldığını hatta bir zamanlar ücret karşılığı abonelik sisteminin dahi olduğunu biliyorum. İlk etapta astronomi ve fizikle ilişkili belirli sayıda kurum ve kuruluşa ulaştıracağımız bülteni gelecek desteklerle baskı sayısını arttırabilirsek internet üzerinden okuyan okurlarımızın ellerinde tutarak güzel bir kahve eşliğinde okumaları için girişimlerimiz olacak. Çok az sayıda bülteni İstanbul-Ankara ve İzmir'de birkaç kitapçı rafına yerleştirme planlarımız da var. Beklemede kalın!

Bu ayki sayımızda 'Gökadamızda Karadelikler' konusunu kapağa taşıyoruz. Sabancı Ünv.'den  Emrah Kalemci ve İstanbul Ünv.'den Ayşe Ulubay'ın kendi çalıştıkları konular üzerinden kapsamlı bir şekilde hazırladıkları yazıların yanında geçen aylardaki kütleçekim dalgaları keşfini etraflıca inceleyen M. Ali Alpar'ın yazısı da bültende yer alıyor. Bu ay ayrıca güzel bir sürpriz bekliyor okurlarımızı, yeni bulmaca köşemiz 'Bulstronoca'! Ceyhun Andaç'ın hazırladığı astronomi bilginizi test edeceğiniz bulmacamızı çözüp bize e-posta olarak gönderen okurlarımız arasından iki kişiye ufak hediyelerimiz olacak!

Bülteni çevrimiçi okumak için: http://bit.ly/gokyuzu_haziran16

Bülteni PDF indirmek ve tüm eski sayılara ulaşmak için: http://www.tad.org.tr/e-bulten

Bültenin yayınlandığı gibi e-posta adresinize gelmesi için şu adresten abone olabilirsiniz: http://www.astronomi.org/?page_id=399

Gökyüzü Mart-Nisan'16 sayısı yayında!

Türk Astronomi Derneği'nin iki ayda bir  yayınlanan bülteni Gökyüzü Mart-Nisan'16 sayısıyla yayında! Yılın ikinci sayısında 'Nötron Yıldızları'nı kapağa taşıdık; bunun yanında geçen ayların hareketli gündeminden dokuzuncu gezegene dair söylentilerden, LIGO'nun gözlediğini duyurduğu kütleçekim dalgalarına dek birçok konuya değinme fırsatı bulduk.

Bülteni çevrimiçi okumak için: https://issuu.com/tadgokyuzu/docs/gokyuzu_mart_nisan_2016_sayi65 

Bülteni PDF (4 MB) olarak indirmek ve eski sayılara erişmek için: http://www.tad.org.tr/e-bulten

Bültenin her yeni sayısının e-posta adresine gönderilmesi için ücretsiz abone olun: http://www.astronomi.org/?page_id=399

Kapak Konusu ve Haberler'in yanında bültenin en özgün bölümünü oluşturan araştırma makalelerinde bu ay 'Yıldızlarla Müzik' başlığıyla öne çıkan yazıda Mimar Sinan Ünv.'den Başak Ekinci değişken yıldızların ışık eğrilerinden yola çıkarak elde edilen müziği, İstanbul Teknik Ünv.'den Volkan Özen de Güneş Sistemindeki en aktif volkanik alan olan Mars-Tharsis bölgesini inceliyor.

Geçtiğimiz Haziran ayından itibaren ekip olarak devraldığımız bültenin geçen yıl sonu itibariyle iki aylık periyoda oturtmamızla toplam 8 sayıyı başarıyla yayınlamış olduk. Ekip olarak birinci yılımızı kutlayacağımız Mayıs-Haziran sayısı 'Karadelikler' Kapak Konusu ile yayınlanıyor olacak. Yakın zamanda birkaç gelişme eğer umduğumuz gibi giderse belki de Gökyüzü'nü sadece internetten değil, en sevdiğiniz kahvenize eşlik edecek şekilde elinizin altında da bulundurabileceksiniz diyelim.. Bekleyelim görelim!

Gökyüzü Bülteni yayında!

Çocukluğumdan beri bir alışkanlığım var ki yıllardır kaybetmediğim, her ayın birinci gününü iple çekerim: o ay yayınlanacak, takip ettiğim dergilerin bir an önce yeni sayısını alıp eve gidip köşeme kurularak keyifle okuyayım diye...

 

Çocukluğumda Doğan Kardeş, Milliyet Çocuk dergileri ve içindeki eğlenceli yazılar, ödüllü bulmacalar... Ardından ortaokul yıllarımda Bilim ve Teknik Dergisi ile bilmenin, Atlas Dergisi ile de keşfetmenin hazzıyla tanışmıştım. O sıralar sıkı bir bilgisayar oyuncusu olarak ayın ilk gününü sektirmediğim Gameshow, Level, PC Net ve Chip dergilerini de anmak gerek elbet.. Ardından Fen Lisesi yıllarımdan bu yana elimden düşürmediğim Matematik Dünyası geliyor; her sayısının başında Ali Nesin'in motive edici bir yazısı ve üç ay boyunca içinden çıkmak için bin bir savaş verdiğim çetin ceviz matematik yazıları... Ardından orjinalini okuyabilmek için Almanca öğrenmeyi dahi göze aldığım GEO ile tanıştım ve her bir sayısında birbirinden ilginç hikayenin peşi sıra dolaşan 'serbest yazarlara' imrenip durdum.. Yakın zamanda Magma Dergisi ile de yeryüzü ve maceranın çağrısına kulak verir oldum. Bunların yanında üniversite dönemimde astronomiye merak saldğımda ilk koştuğum kaynaklar gene dergiler oldu... Sky&Telescope, Astronomy Magazine, Sky at Night, Ciel et Espace ve Sterne und Weltraum vs vs... Bir gün bir arkadaşım beni denemek için olsa gerek 'şu anda yaptığın işlerle uğraşmıyor olsaydın, en çok ne yapmak isterdin?' dediğinde ben düşünmeden 'bir dergi ile uğraşmak isterdim' demiştim. Nerden bilebilirdim ki bu kadar istediğim şeyin beni bu kadar erken bulacağını…

 

 

Lafı uzatmadan sadede gelmek gerekirse, yakın zamanda Türk Astronomi Derneği'nin aylık yayınlanan bülteni Gökyüzü'nün editörlüğünü üstlendim ve yaklaşık bir yıllık aranın ardından bugün Gökyüzü'nü Haziran 2015 sayısı ile tekrar yayına geçiriyoruz! Dergileri var eden, her bir sayfasına emek veren ekipleridir aslında; biz de harika bir ekiple birlikte çalışma fırsatı yakalayıp bülteni sıfırdan tasarlayarak yepyeni bir içerikle astronomiye, gökyüzüne meraklı daha fazla okura ulaşmak adına tekrar yola çıktık. Gökyüzü'nün geçmiş elli yedi sayısında birçok değerli kişinin emeğini ve deneyimini arkamıza alıp ulaşılabilir bilimsel içeriğinden taviz vermeden, çeşitli yenilikçi ve ufuk açıcı bir içerikle yola devam edeceğiz. Bültendeki yazıları ufak tefek çevirilerle destekleyerek büyük ölçüde özgün içerikle oluşturmayı planlıyoruz. Türkiye’deki yapılan akademik astronomi çalışmalarının yanında amatör astronomiye de yer ayırmayı istiyoruz. Kısacası bültenin ufkunu ve ulaştığı kesimi olabildiğince geniş tutmak için elimizden geleni yapıyor olacağız!

 

Bülteni PDF olarak indirmek için şu bağlantıyı kullanabilirsiniz: Gökyüzü Haziran 2015 Sayısı (12 MB)

 

Bülteni çevrim içi olarak okumak için aşağıdaki arayüzü kullanabilir, ya da doğrudan ISSUE üzerinden okuyabilirsiniz.

 

GökGünce okurlarından, Gökyüzü'nü yaygınlaştırmak adına, bültenin bağlantılarını çevreleri ve sosyal medya bağlantıları ile paylaşmalarını rica etsem çok şey istemiş olmam değil mi?

 

Gökyüzü'nüz açık olsun!

 

Doğu Anadolu Gözlemevi

2015’i GökGünce’de, geçen ay ilki düzenlenen ve ocak ayından ikincisiyle yoluna aynı hızla devam eden ‘Türk Astronomi Derneği Kandilli Astrofizik Günleri’nin bugünkü konuşmasıyla açıyoruz. İstanbul’u günlerdir terketmek bilmeyen yağmur, kar ve soğunun etkisinin had safhada hissedildiği 12 Ocak sabahında, Türkiye’nin tarihindeki en iddialı bilim projelerinden biri olan Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) hakkında konuşmak üzere iki konuşmacıyı Kandilli Rasathanesi Astronomi Labaratuarında misafir ettik: Erzurum Atatürk Üniversitesi Astronomi ve Astrofizik Bölümünden Cahit Yeşilyaprak ve ODTU Fizik Bölümünden Sinan Kaan Yerli.

 

 

Seminere konu olan, Türkiye’deki gözlemsel astronomi alanında hakim olan optik dalga boyunda gözlemlerin yanında, yakın-kızıl ötesi dalga boyunda gözlemlere de imkan verecek Doğu Anadolu Gözlemevi’nin çalışmalarına 2012’de başlanmış olup 2019’da teleskop ile ilk ışığın alınması planlanıyor. Erzurum’da Karakaya tepelerine yerleştirilmesi için son hazırlıkları yapılan DAG, 3170 metre yükseklikte Dünya’nın üçüncü en yüksek gözlemevi statüsüne sahip olacak. Günümüz standartlarında orta-ölçekli büyüklükte 4 metrelik bir aynaya sahip olacak teleskobun odak düzlemine eş zamanlı olarak yerleştirilebilecek altı optik aygıt, yüksek çözünürlüklü tayf-ölçümleri ve CCD görüntüleme yapılabilmesini sağlayacak. Ayrıca teleskoba eklenecek, tamamı Türkiye’de geliştirilen ‘adaptive optics’ aygıtı ile oldukça yüksek bir görüntü çözünürlük performansı elde edilmesi bekleniyor.

 

Kızıl ötesi, görünür-optik tayftan biraz daha fazla olan dalgaboyu ile genellikle yoğun gaz ve toz barındıran galaksi, süpernova, yıldız ve gezegen oluşumu bölgeleri gibi alanları çok daha detaylı bir şekilde incelenebilmesine imkan tanıyor. Özellikle günümüzün ‘gözde konuları’ olan ötegezegenlerin ik oluşum süreçlerinden, atmosferlerinin detaylı gözlemlerine kadar birçok ilginç konuda araştırmaların yapılabileceği bu alanın geleceği ve değeri açısından, NASA’nın önümüzdeki yıllarda Hubble’ın yerini doldurması amacıyla göndermeyi planladığı James Webb Teleskobu(JWST) için yapılan milyarlarca dolarlık harcamalar bir gösterge olabilir sanırım..

 

Katıldığım birçok gözlem şenliği ve çeşitli astronomi etkinliklerinde Ethem Derman ve Zeynel Tunca Hocalarımdan dinlemekten hiç bıkmadığım Tübitak Ulusal Gözlemevi(TUG)’nin kurulumu hikayesi beni hep duygulandırmıştır. Bugün dinlediğim Doğu Anadolu Gözlemevi projesinin kuruluş sürecinin gelişimi de bana haklı olarak Türkiye’de bilim ve astronomi adına bir tarihe tanıklık ediyormuşum izlenimi uyandırdı. Projenin bilimsel hedefleri ve teleskobun Türkiye’nin (eğer varsa) astronomi araştırmaları vizyonuna nasıl katkı sağlayacağı konusu bana hala üzerinde yeterince düşünülmemiş gibi gelse de; Cahit ve Sinan Hocaların üstün çabaları ve proje için geliştirdikleri geleceğe dönük vizyonlarına istinaden, biz gelecek nesil astronom/astrofizikçiler için bu ülkede bir umut ışığı yaktıkları için kendilerine ne kadar teşekkür etsek azdır sanırım...

 

Yaklaşık iki saat süren bu dolu dolu konuşmanın kaydına Türk Astronomi Derneği’nin Youtube sayfasından erişebilirsiniz. Bir sonraki Kandilli Astronomi Günleri  konuşması 16 Şubat’ta, takviminize şimdiden işaretleyin!

 

DAG hakkında detaylı bilgiye internet sitesinden ulaşabilirsiniz: http://dag-tr.org/

Kandilli Rasathanesi’nde İlk Astrofizik Günü

İstanbul’un en güzel yerlerinden birinde, Kandilli sırtlarında kurulu Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Astronomi Labaratuvarı, bugün ilki düzenlenen ve artık her ay bir yenisi tekrarlanacak ‘Türk Astronomi Derneği-Kandilli Astrofizik Günleri’ buluşmalarına ev sahipliği yapıyor olacak!

 

 

İstanbul’da nadir rastlanan bir sessizlik ve sol tarafınızda Boğaz manzarası ile küçük bir koru içinden geçerek ulaştığınız gözlemevinin tarihi kütüphanesinde oldukça mütevazi bir toplulukla bugün ilk buluşma gerçekleştirildi [Kandilli rasathanesini tanıtan ve burada yapılan çalışmaları detaylı bir şekilde anlatan eski bir yazım için tıklayınız]. Konuşmayı veren İstanbul Teknik Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nden K. Yavuz Ekşi, M82 galaksisinde yakın zamanda gözlenen bir Ultra-Parlak X-Işını Kaynağı üzerine konuştu (Makale için tıklayınız).

 

Kandilli Rasathanesi Astronomi Laboratuarı (Kaynak: Kandilli Rasathanesi)

 

Yüksek enerji astrofiziğinde özellikle Türkiye’de birçok aktif grubun üzerinde çalıştığı bir konu olan nötron yıldızları ve pulsarlar için, yıldız evriminin son aşamasında yıldız patlamaları ile oluşma süreçleriyle ilişki olarak, müthiş yükseklikteki yoğunlukları, çoğunda rastlanan yüksek dönüş frekansları ve devasa manyetik alanları nedeniyle astrofizikte oldukça ‘uç’ örnekler diyebiliriz. Bu cisimleri gökyüzünde  tespit edebilmenin başlıca yöntemlerinden biri bu kaynaklardan gelen periyodik ışınımlar. Aşağıdaki grafikte de gördüğünüz gibi nötron yıldızının dönüş ekseni ile çakışmayan manyetik ekseni ve bu eksenden yayınlanan ışınımın bizim bakış doğrultumuzdan kesişmesiyle ortaya çıkan periyodik ışınımlar bu tip sistemlerin karakteristik özellikleridir diyebiliriz. K. Yavuz Ekşi ve ekibinin yaptığı ve bugünkü konuşmanın ana-teması olan çalışmada da, Ekim ayından Nature’da yapılan bir yayın(ücretli) ile duyurulan ve NuSTAR uydusu ile tespit edilen bir ultra-parlak X-ışını kaynağı (ULX-ultra luminous X-ray source)’nın, yapılan analizlerle yakınındaki başka bir yıldızdan üzerine madde yığılan bir nötron yıldızı olduğu ve bu cismin manyetik alanının orjinal makaledeki değerden çok daha yüksek olduğu ortaya konuyor.

 

Yanındaki yıldızdan madde çalarak, etrafındaki diskten kendi üzerine madde yığılan kompakt bir obje ve yaydığı ışınımı gösteren bir çizim (Kaynak: NASA)

 

Biraz teknik konuşmak gerekirse; ULX kaynakları, yakınındaki bir başka yıldızdan üzerine madde yığılması gerçekleşen ve (isimlerindeki ‘ultra’ya atfen) böyle bir yığılma sürecinde ortaya çıkabilecek limit parlaklık olan Eddington parlaklığından daha fazla ışınım yapan kompakt cisimlerdir. Öncesinde bu cisimlerin, bu kadar yüksek ışınımları nedeniyle ancak birer orta-büyüklükte kütleye sahip (100-1000 Güneş kütlesi) karadelikler olduğu düşünülürken, sözü edilen cismin X-ışınlarında periyodik ışınımı ortaya çıkınca bu cismin artık bir karadelik olamayacağı, ancak bir nötron yıldızı olabileceği ortaya çıktı. Fakat gelişen yeni bu durumda da, yaklaşık 2 Güneş kütlesine sahip bir nötron yıldızından bu ölçüde ultra-parlak bir ışınımı elde etmek için de bir çözüm ortaya koymak gerekiyor. Ekşi ve ekibi, bunu nötron yıldızının etrafındaki yığılma diski ile oluşturduğu tork dengesi sonucu, parlaklığı hesaplarken devreye giren tesir kesiti adı verilen bir parametrenin kuantum elektro dinamiksel etkilerle azalması ve buna bağlı olarak da parlaklığın arttığını gösteriyorlar (daha basit anlatmam mümkün değil :/ ). Hesaplamalar sonucunda nötron yıldızının manyetik alanını, Nature’da yayınlanan makaledeki değerden bir mertebe daha fazla, ~10^13 Gauss(10 üzeri 13) olarak hesaplıyorlar [Karşılaştırma için: Dünya’nın yüzeyindei manyetik alanının şiddeti ~0.5 Gauss).

 

Gelelim bu çalışmanın anlam ve önemine; ekibin ortaya koyduğu çözüm ve hesapladıkları manyetik alan, araştırmaya konu olan cismin nötron yıldızı kimliğini perçinleyen hatta bunu daha da ileri götürüp, sahip olduğu bu yüksek manyetik alan nedeniyle bir başka nötron yıldızı sınıfı olan magnetarlarla ilişikilendirilmesini sağlamış oluyor. Bu sonuç da, nötron yıldızları içinde en sıradışı olan magnetarların benzer tip yüksek enerjili çiftlerden zamanla evrilebileceklerini iddia eden görüşlere bir katkı niteliği taşıyor. Ayrıca bu sonuçların, ULX kaynaklarının başta sanıldığı gibi sadece karadeliklerden oluşan homojen bir sınıf olmadığı, ışıma sürecinde çok farklı süreçlerin işlediği nötron yıldızlarının da oyuna dahil olduğunu ortaya koyan öncü çalışmalardan biri olduğu da söylenebilir.

 

Büyük bir kısmı yüksek lisans ve doktora öğrencilerinden oluşan, İstanbul’daki çeşitli üniversitelerden astrofizikçilerin de katılımıyla gerçekleşen ilk ‘Kandilli Astrofizik Günleri’ konuşması fazlasıyla verimli ve keyifli geçti. Konuşma aynı zamanda canlı olarak Google Hangout ve Youtube’dan da yayınlandı ve kaydedilen konuşma Youtube kanalından izlenebilir. Bir sonraki konuşma 12 Ocak 2015 Pazartesi günü saat 15:30’da yine aynı yerde!

 

Yazıya ve seminere konu edilen makaleye erişmek için: http://arxiv.org/abs/1410.5205

Rahmi M. Koç Müzesi’nde Evrenin Hikayesi

Bu yılın başından itibaren birçok toplantı, sayısız beyin fırtınası ve yazışma sonucu ortaya çıkan, Türk Astronomi Derneği adına danışmanlığını yaptığımız , Rahmi M. Koç Müzesi’ndeki ‘Sihirli Küre’ yerleşik sergisi ziyarete açıldı! Üç boyutlu küresel bir ekran üzerinde Dünya, Güneş ve gezegenlerin canlı uydu görüntülerinin yansıtıldığı devasa ‘Sihirli Küre’ ile birlikte, kürenin bulunduğu salonun da tasarımı baştan sona ele alındı ve ortaya harika bir sonuç çıktı!

 

 

Bizlerin önerileriyle şekillenen ve Rahmi M. Koç Müzesi’nden uzmanlar ve tasarımcılarla hayata geçirilen konseptte, Dünya’daki çeşitli bilim müzeleriyle yaraşacak kalitede ve astronomideki en yeni bulgulara referans eden güncellikle bir ‘Evren Tarihi’ yer alıyor.. 13.8 milyar yıllık bir zaman ölçeğinde, Büyük Patlama’yla başlayan ve ardından Hızlanarak Genişleme’yle devam ederek Kozmik Mikrodalga Ardalan Işınımının oluşumunu takip edip ilk yıldızlar ve ilk gökadaların oluşumu ayrı ayrı panolarda etkileyici simülasyon ve uydu görüntüleriyle anlatılıyor. Günümüze kadar kronolojik olarak evrenin geçirdiği evrelerin ardından görüntü serisi, gök adamız Samanyolu’ndan başlayıp Güneş Sistemi ve Dünya’yı içeren görsellerle son buluyor.. Ayrıca son kısım, kendi Güneş Sistemimize ait detayların bulunduğu ayrı bir panoyla destekleniyor.

 

Bütün odanın duvarlarını kaplayan görsel 13.8 milyar önce Büyük Patlama’yla başlıyor…

 

… ilk yıldız ve gök adaların oluşması ve gökadaların arpışmalarıyla evrimiyle devam ediyor..

 

… sonunda gökadamız Samanyolu, ardından Güneş Sistemi ve gezegenimiz ile sonlanıyor.

 

Serginin merkezindeki devasa ‘Sihirli Küre’nin etkileyiciliğini tamamlayan ve bulunduğu yere ‘göksel’ bir atmosfer sağlayan bu çalışmanın yıllarca duvarlarda asılı olup, müzeyi ziyaret edecek binlerce kişinin evrene dair ufkunu genişleteceğini düşünmek beni fazlasıyla heyecanlandırıyor. Bir taraftan da, aklımızda evrene dair bildiklerimizi, somut bir ürüne dönüştürüp bunu insanların yararı ve bilgilenmesi için faydalı bir araç haline getirme fikri bu çalışmaları sürdürmek, daha iyileri için uğraşmak adına bana fazlasıyla itki sağlıyor. Böyle bir çalışmada yer alabilme, evrene dair bilgi ve heyecanımızı, bir ekip çalışmasıyla somut bir çalışmaya dökebilme fırsatı yarattıkları için Rahmi M. Koç Müzesi ve Türk Astronomi Derneği’ne minnettarım..

 

Rahmi M. Koç Müzesi’ni daha önceden ziyaret ettiyseniz bence tekrar ziyaret etmeyi mutlaka düşünmelisiniz! Eğer hiç ziyaret etmediyseniz de bu sergi çok iyi bir neden!